1. Përbërja e Gjykatës së Lartë
Në datë 16 prill 2022, në Gjykatën e Lartë u emërua gjyqtari i 13-të i saj. Aktualisht, në Gjykatë ushtrojnë detyrën efektivisht 12 gjyqtarë, ndërsa 1 (një) është i pezulluar për shkak të emërimit si anëtar i Këshillit të Lartë Gjyqësor. Z. Darjel Sina është gjyqtari më i ri i Gjykatës së Lartë. Ai u lind më 18 shkurt 1979. Në vitin 2003 ka përfunduar studimet për drejtësi në Universitetin Kombëtar të Athinës, në Greqi, ndërsa në vitin 2005 studimet e nivelit master në shkenca politike dhe administrim publik, në të njëjtin universitet. Në vitin 2011 ka përfunduar doktoraturën në Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin Kombëtar të Athinës dhe studimet postdoktorale në Universitetin e Zyrihut në Zvicër, në fushën e të drejtës kushtetuese dhe bankare. Mban titullin akademik Profesor i Asociuar, që prej majit të vitit 2014. Është angazhuar si pedagog pranë Universitetit Evropian të Tiranës, studiues pranë Universitetit të Zyrihut në Zvicër, shef departamenti në Universitetin e New York në Tiranë, pedagog në Universitetin Kombëtar të Athinës dhe si dekan e pedagog i Fakultetit të Drejtësisë në Universitetin Luarasi. Gjatë periudhës 2018 – 2022, ka ushtruar detyrën e Komisionerit Publik pranë Institucionit të Komisionerit Publik. Në 16 prill 2022, me dekret të Presidentit të Republikës, emërohet gjyqtar i Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë.
2. Jurisprudencë e përzgjedhur
Kolegji Administrativ i Gjykatës së Lartë
Shkurt 2022
Në vendimin nr.00-2022–142, datë 03.02.2022, me objekt shqyrtimin e juridiksionit gjyqësor për çështjen që lidhet me përmbushjen e detyrimit kontraktor në kuadër të një kontratë administrative për punë publike, KAGJL ka sqaruar se, klauzola e arbitrazhit e rënë dakord mes palëve parashikon që pushteti gjyqësor të mos ketë juridiksion për shqyrtimin e mosmarrëveshjes, me përjashtim të rastit kur kjo marrëveshje është e pavlefshme. Kolegji vlerëson se, në kushtet kur palët me vullnet të lirë kanë shmangur legjislacionin shqiptar për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve midis tyre, gjykata kompetente për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve do të jetë ajo e Arbitrazhit sipas Rregullores së Dhomës së Arbitrazhit në Milano dhe gjykatat kombëtare nuk kanë juridiksion. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_142_8331.doc .
Në vendimin nr.00-2022–434, datë 17.02.2022, me objekt shqyrtimin e juridiksionit gjyqësor për çështjen që lidhet me detyrimin e organit publik për të vepruar, KAGJL ka sqaruar se, në kushtet kur pala paditëse ka paraqitur ankim administrativ dhe organi publik nuk e ka marrë në shqyrtim ankimin edhe pas kalimit të afatit 30 ditor, paditësi i është drejtuar me padi gjykatës. Kolegji veren se palës paditëse i ka lindur e drejta për t’iu drejtuar rrugës gjyqësore për mbrojtjen e të drejtave, për sa kohë ky ankim nuk është shqyrtuar nga organi më i lartë. Çështja bën pjesë në juridiksionin gjyqësor. Këto përfundime janë në përputhje edhe me praktikën e unifikuar gjyqësore, sipas vendimeve nr. 1, datë 26.11.2010 dhe nr. 4, datë 30.05.2011, të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, si dhe me praktikën aktuale të Kolegjit Administrativ të Gjykatës së Lartë (shih vendimin 00-2020-17, datë 11.05.2020; vendimi 00-2020-19, datë 11.05.2020). Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_434_8667.doc .
Në vendimin nr.00-2022–205(23), datë 03.02.2022, me objekt konstatimin e pavlefshmërisë absolute të akteve administrative të nxjerra në kuadër të lirimit të nëpunësit civil me ristrukturim, KAGJL ka sqaruar se, ligji i zbatueshëm për zgjidhjen e mosmarrëveshjes objekt gjykimi është ligji nr. 8549, datë 11.11.1999 “Statusi i nëpunësit civil”, jo ligji nr. 152/2013 “Për nëpunësin civil”, i ndryshuar, pasi Vendimi nr. 5, datë 05.02.2014 i Gjykatës Kushtetuese, që ka deklaruar antikushtetues aktin normativ nënligjor, me të cilin shtyhej hyrja në fuqi e ligjit nr.152/2013, nuk ka fuqi prapavepruese në këtë rast. Padia dhe gjykimi është nisur nga paditësi pas datës 26.02.2014, datë kur është botuar në fletoren zyrtare dhe ka hyrë në fuqi vendimi i Gjykatës Kushtetuese dhe duke qenë se procesi gjyqësor në fjalë është nisur nga paditësi pas vendimmarrjes së Gjykatës Kushteutese, atëherë ky nuk mund të ketë efekt prapaveprues për këtë çështje. Në rastin objekt gjykimi, gjen zbatim neni 68 I ligjit nr. 152/2013, i ndryshuar, sipas të cilit, procedurat e nisura sipas ligjit nr. 8549, datë 11.11.1999, do të përfundojnë sipas rregullimeve të parashikuara nga ky i fundit. Në këto kushte, akti është nxjerrë sipas ligjit të zbatueshëm në fuqi dhe paditësi nuk ka provuar nulitetin e aktit administrativ që kundërshton. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/23_00_2022_205_8317.doc.
Në vendimin nr.00-2022–284(61), datë 21.02.2022, me objekt detyrimin e o ganit për të vepruar dhe shpallë fitues në konkurrimin për specializimet në Universitetin e Mjekësisë, KAGJL ka sqaruar se, zhvillimi i konkursit ka si qëllim marrjen e kandidatëve më të mirë të mundshëm, të cilët arrijnë rezultatet më të larta nga totali i përgjithshëm brenda çdo tipologjie kuotash. Pala paditëse nga renditja përfundimtare ka rezultuar e 13-ta, jashtë listës fituese dhe për rrjedhojë pala e paditur, e aq më tepër kandidati i renditur i 12-ti, nuk ka kryer asnjë veprim që i ka cenuar paditëses të drejtën për të vijuar specializimin. Rregullorja e Studimeve të Specializimeve Afatgjata, të Ciklit të Tretë, në Fushën e Mjekësisë, në Universitetin e Mjekësisë, Tiranë, ka detajuar procedurën që ndiqet nga kandidatët konkurrues, nga momenti i regjistrimit, zhvillimi i testimit, mënyra e vlerësimit, si dhe përmbylljen e saj. (...) Konkurrenti i renditur një shkallë më ulët mund të ngrejë pretendime që lidhen me aftësitë apo aplikimin e tij dhe jo me aftësitë apo mënyrën e aplikimit të një të treti, ndaj të cilit nuk ka mundësi të ketë pretendime, për shkak se ai është më lart në kriterin e aftësisë profesionale të kërkuar si kusht për ndjekjen e specializimit përkatës. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/61_00_2022_284_8473.doc .
Në vendimin nr.00-2022–222, datë 21.02.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore për përmbushjen e detyrimeve që burojnë nga kontratat e qirasë mbi pronat publike, KAGJL ka sqaruar se, në pikat 5 dhe 6, të kontratës janë parashikuar detyrimet që merr përsipër pala e paditur, ku sipas planit të biznesit ka detyrimin për të punësuar në total 55 punëtorë dhe çmimi i vendosur është një pagesë simbolike në vlerën 1 € nuk ka aspak qëllimin e fitimit. Ndryshe nga kontratat e qirasë, ku shteti hyn në një marrëdhënie juridiko civile si i barabartë me palën tjetër dhe me një qëllim të drejtpërdrejtë fitimi, kontrata e emërtuar në këtë rast si qira është një kontratë tipike e të drejtës administrative, ku organi publik, Ministria e Financave dhe Ekonomisë, shfaqet si mbajtëse e interesit publik, duke i dhënë në gëzim të përkohshëm pasurinë shtetërore me një çmim të disfavorshëm, por edhe me kushtin e përmbushjes së një objektivi të rëndësishëm social që në rastin konkret lidhet me punësimin e një numri të caktuar punonjësish. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_222_8329.doc .
Në vendimin nr.00-2022–224, datë 21.02.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore për vërtetimin e faktit të viteve të punës për përfitimin e pensionit, KAGJL ka sqaruar se, a) Kur paditësi kundërshton aktin administrativ të organit publik me padi për njohjen e pensionit, sipas nenit 7, shkronja “a”, të ligjit nr.49/2012, pasi ka ezauruar rrugën administrative të ankimit administrativ apo kur i drejtohet gjykatës duke kundërshtuar vendimet e organeve të sigurimeve shoqërore, lidhur me vlefshmërinë dhe saktësinë e dokumentacionit të marrë në shqyrtim prej tyre për caktimin e masës së pensionit, atëherë kemi një padi me lëndë administrative dhe kompetente do të jenë gjykatat administrative; b) Kur nga paditësi kundërshtohen veprimet ose mosveprimet e organit publik që kanë ndikuar në njohjen e të drejtës së pensionit, atëherë në këtë kategori të mosmarrëveshjeve kundërshtohet në mënyrë direkte veprimtaria administrative e organit publik, në funksion të lidhjes së pensionit dhe kompetente për nga pikëpamja lëndore për gjykimin e mosmarrëveshjes do jenë gjykatat administrative; Kolegji vlerëson gjithashtu se, kur kërkohet njohja e vjetërsisë në punë, e vërtetësisë ose pavërtetësisë së një dokumenti ose saktësia/pasaktësia e tyre, kërkim ky i kundrejtuar organit, për shkak se pas hetimit administrativ organi publik ka refuzuar të njoh të drejtën e pensionit, kompetente për gjykimin e mosmarrëveshjes është gjykata administrative. Pavarësisht se objekti i padisë duket se përmban elementët e një kërkimi civil, në thelb kundërshtohet gjyqësish veprimtaria administrative e ndërmjetme e organit publik për lidhjen e pensionit; c) Kur kërkohet gjyqësish vërtetimi i faktit juridik, që ndikon në lindjen e të drejtës së pensionit, për shkak se dokumentacioni që provon faktet e pretenduara nga kërkuesi ka humbur, është zhdukur dhe nuk mund të bëhet përsëri në rrugë tjetër, përveç rrugës gjyqësore, atëherë padia është në kompetencën e gjykatave civile për zgjidhje. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_224_8330.doc .
Në vendimin nr.00-2022-590(81), datë 25.02.2022, me objekt pavlefshmërinë e akteve të marrjes së tokës në pronësi, KAGJL çmon se, sipas ligjit nr. 7501/1991 “Për tokën”, të drejtën për të marrë në pronësi tokë bujqësore e kishin vetëm anëtarët e familjeve të ish-kooperativës bujqësore, të cilët ishin banor të fshatit përkatës më datë 01.08.1991. Në këto kushte AMTP e dhënë në emër të paditurit, i cili nuk figuronte banor i fshatit në atë periudhë, është një akt administrativ në kundërshtim flagrant me ligjin. Për rrjedhojë, ai konsiderohet si një akt administrativ absolutisht i pavlefshëm, që nuk ka sjellë dhe as mund të sjellë ndonjë pasojë juridike. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/81_00_2022_590_8934.doc .
Në vendimin nr.00-2022-326(71), datë 24.02.2022, me objekt ndryshimin e vlerësimit financiar të pronës sipas ligjit nr.133/2015, KAGJL ka sqaruar se, në gjykimin administrativ ligjvënësi ka parashikuar se pala paditëse ka detyrimin që përveç akteve të parashikuara në nenet 154 dhe 156, të Kodit të Procedurës Civile, të paraqesë edhe aktin administrativ të kundërshtuar. Ky parashikim ligjor përbën detyrim procedural për paditësin, por ky detyrim nuk ka natyrë absolute. Neni 21, pika 2, i ligjit nr. 49/2012, të ndryshuar, nuk duhet të interpretohet si një dispozitë urdhëruese me natyrë absolute në ngarkim të palës që inicion procesin gjyqësor. Kolegji çmon se, nëse pala paditëse provon bindshëm në gjykim se ka ndërmarrë të gjitha hapat e nevojshëm për të siguruar aktin administrativ që kundërshton dhe për arsye të pavarura nga vullneti i saj nuk ka mundur ta marrë këtë akt, gjykata nuk duhet apriori të disponoj kthimin e akteve, pa bërë paraprakisht përpjekjet për të siguruar aktin objekt gjykimi. Një interpretim i kundërt do kufizonte në mënyrë të paarsyeshme qytetarët nga aksesi në gjykatë. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/71_00_2022_326_8508.doc .
Mars 2022
Në vendimin nr.00-2022-424, datë 30.03.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore për çështje që lidhen me pronësinë e sendeve të përfituara përmes kontratës me Entin Kombëtar të Banesave, KAGJL ka sqaruar se, në kontratat e privatizimit të banesave shtetërore, autoriteti publik i organit nuk reflekton epërsi në pozitat kontraktore të organit publik, ashtu siç nuk vendos palën blerëse në pozita pabarazie, elementë këto të domosdoshëm për të kualifikuar një kontratë me natyrë administrative. Ndonëse këto kontrata lidhen nga autoritete publike (kriteri organik), pushteti gjyqësor në mosmarrëveshjet e lindura mbi to, nuk merr në vlerësim nocionin e “interesit publik”, një kusht i domosdoshëm për të identifikuar një marrëdhënie juridike publike nga ajo private (kriteri material). Kontrata e privatizimit të banesave private nuk ka për qëllim garantimin e kryerjes së një shërbimi publik, nuk ka për objekt kryerjen e punëve publike dhe as nuk financon para publike. Për kontratat e privatizimit të banesave (pavarësisht palës që inicion procesin gjyqësor si pjesë ose jo e kontratës së privatizimit apo qiramarrës ose posedues i sendit), në të gjitha rastet në thelb, juridiksioni gjyqësor kufizohet në verifikimin e ligjshmërisë/vlefshmërisë të saj, që për shkak të gjithë cilësive sa më sipër, nuk mbart karakterin e një kontrate administrative, por të një kontrate me natyrë të pastër civile. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_424_8663.doc .
Në vendimin nr.00-2022-435, datë 10.03.2022, me objekt shqyrtimin e juridiksionit gjyqësor për çështje lidhur me shfuqizimin pjesërisht të vendimit të Këshillit të Ministrave, të nxjerrë për shpronësimin e pronave në interes publik, KAGJL ka sqaruar se, VKM nr. 708, datë 21.11.2018 objekt gjykimi, nuk parashikon ndonjë rrugë administrative ose alternative ligjore për kundërshtimin e aktit dhe se shfuqizimi i një VKM, sipas rregullave të përgjithshme, mund të kryhet propio motu nga organi që e ka nxjerrë aktin ose nga gjykata. Në këtë drejtim, Kolegji vlerëson se, kjo padi përbën lëndë gjykimi për juridiksionin gjyqësor. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_435_8710.doc .
Në vendimin nr.00-2022-493(99), datë 17.03.2022, me objekt marrëdhënie pune, KAGJL ka sqaruar se, nga hetimi gjyqësor i zhvilluar në gjykatat e faktit nuk rezulton që paditësi ta ketë fituar statusin e nëpunësit civil. Gjithashtu, edhe në procedurën për lirimin e paditësit nga detyra nuk janë ndjekur procedurat e parashikuara nga ligji 152/2013 “Për nëpunësin civil”, për rrjedhojë arrihet në përfundimin se marrëdhëniet e punës në rastin objekt gjykimi, kanë qenë të rregulluara nga dispozitat e Kodit të Punës (shkaku i padisë nuk përputhet në këtë rast). Gjykata nuk ka kualifikuar drejtë natyrën e mosmarrëveshjes (referuar natyrës së kërkimeve dhe arsyes së identifikuar nga paditësi), duke e zgjidhur gabim atë. Kjo do të thotë se, është paditësi ai që i kërkon gjykatës zgjidhjen e një mosmarrëveshje të caktuar, duke parashtruar kërkime konkrete, të cilat në tërësinë e tyre formojnë objektin e mosmarrëveshjes. Parimi i përputhjes midis asaj që kërkohet dhe asaj për të cilën shprehet gjykata është parim bazë i së drejtës procedurale civile, pasi nuk mund të ketë ultra petita partium (shih vendimin nr. 00-2021-2037, datë 16.12.2021 të Kolegjit Administrativ të Gjykatës së Lartë). Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/99_00_2022_493_8818.doc .
Në vendimin nr.00-2022-562, datë 10.03.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore për çështjen me objekt shpërblimin e dëmit për personat që kanë ndërruar jetë në aksident, KAGJL ka sqaruar se, për paditë e shpërblimit të dëmit të shkaktuar nga vdekja çështja mund të gjykohet nga tre gjykata kompetente, gjykata e vendit ku ka banimin i padituri, gjykata e vendit ku është shkaktuar dëmi, si dhe gjykata e vendit ku banon paditësi. Duke pasur tre mundësi alternative, paditësi ka të drejtë që të zgjedhë gjykatën ku do të paraqesë padinë. E drejta e zgjedhjes së gjykatës kompetente i takon paditësit dhe nëse ai e përcakton saktë atë, qoftë edhe sipas një kriteri të nenit 48 të Kodit të Procedurës Civile, të ndryshuar. Paditësit nuk mund t’i imponohet që të zgjedh një gjykatë tjetër për zgjidhjen e konfliktit të pretenduar, as me kërkesë të palëve dhe as kryesisht. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_562_8910.doc .
Në vendimin nr.00-2022-684, datë 17.03.2022, me objekt shfuqizimin e aktit administrativ, vendim i Këshillit të Emërimeve në Drejtësi, në kuadër të përgatitjes së listës kanndidatëve për në Gjykatën Kushtetuese, KAGJL ka sqaruar se, në rastet kur një vendim gjyqësor është “i formës së prerë” dhe i shtohet gjithashtu edhe termi “përfundimtar”, kjo do të thotë se ky vendim, jo vetëm është menjëherë i ekzekutueshëm, por ndaj tij nuk ka asnjë mjet të zakonshëm ankimi, për arsye se natyra e tij finale/përfundimtare pengon gjykimin nga një gjykatë më e lartë, përveç rishikimit të vendimit. Teknika legjislative e përdorur nga ligjvënësi, duke i shtuar frazës “vendim i formës së prerë” edhe termin “përfundimtar”, nuk është e paqëllimtë. Duke qenë se fraza “formë e prerë” konfondohet dhe, për më tepër, nuk barazohet me efektet res judicata, Kolegji vlerëson se, përforcimi i kësaj fraze me termin “përfundimtar”, i jep soliditet dhe efektin res judicata vendimeve të Gjykatës Administrative të Apelit, si në aspektin formal, ashtu edhe substancial. Referuar rastit në shqyrtim, veprimtaria administrative e ushtruar nga KED është quasi gjyqësore dhe ankimi i ushtruar në juridiksion fillestar pranë Gjykatës Administrative të Apelit, brenda shkaqeve strikte ligjore, si edhe afateve tepër të shkurtra, përmbyllet me një vendim final dhe të paankimueshëm në rrugë të zakonshme ankimi gjyqësor. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_684_9178.doc .
Në vendimin nr.00-2022-642(95), datë 17.03.2022, me objekt kthimin e shumave të paguara për rentën minerare (taksë), si rezultat i zbatimit të marrëveshjes koncesionare të miratuar me ligj, KAGJL ka sqaruar se, në doktrinën juridike janë të njohura të ashtuquajturat “klauzola stabiliteti” (anglisht: “Grandfather Clause”), që mund të vendosen në ligj ose në kontratë, sipas të cilave për një marrëdhënie të caktuar juridike parashikohet se do të vijojë të zbatohet edhe në të ardhmen, rregullimi ligjor që ekzistonte në kohën e lindjes së marrëdhënies dhe që ligjet e reja, nuk do të kenë efekt e nuk do të zbatohen për këtë marrëdhënie. Parashikimi në nenin 7 të marrëveshjes së koncesionit se “ndryshimet në këtë legjislacion, përfshirë këtu edhe hyrjen në fuqi të ligjeve të reja, nuk do të jenë të zbatueshme, me përjashtim të rastit kur këto ndryshime ligjesh ose ligje të reja që hyjnë në fuqi, favorizojnë koncesionarin” është një klauzolë e tillë, por ajo gjen veprim vetëm për sa është parashikuar shprehimisht në marrëveshje, në lidhje me të drejtat e koncesionarit, që janë përmbledhur kryesisht në nenin 6 të kësaj marrëveshje. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/95_00_2022_642_9153.doc .
Në vendimin nr.00-2022-564(114), datë 21.03.2022, me objekt shfuqizimin e aktit administrative (gjobë) për shkelje të rregullave të konkurrencës, KAGJL ka sqaruar se, gjatë hetimit të thelluar të bërë nga pala e paditur është konstatuar se anëtarët e Shoqatës Kombëtare të Transportit Qytetas (SHKTQ) kanë refuzuar dhënien e kartonëve shoqërues të aboneve, sipas sasisë së vendosur nga Bashkia Tiranë, ndërmarrjes “G.A” SHPK, si dhe kanë refuzuar për të njohur abonetë pa kartonin shoqërues me logon e SHKTQ të ndërrmarrjes “AT” SHPK. Gjithashtu. janë gjetur evidenca në formë të shkruar dhe elektronike, pranë ndërmarrjeve që ushtrojnë veprimtari në tregun e transportit rrugor qytetas të udhëtarëve, si dhe pranë SHKTQ, ku kanë bërë marrëveshje për të bllokuar shitjen e 50 % të sasisë së aboneve të studentit për periudhën 2008-2012. Në bazë të nenit 4, pika 1, shkronjat a dhe b, të ligjit nr. 9121, datë 28.07.2003 “Për mbrojtjen e konkurrencës”, midis palëve paditëse është provuar ekzistenca e një marrëveshjeje për kufizimin e tregtimit të aboneve, në formë të shkruar nëpërmjet vendimeve të SHKQT dhe me veprime konkludente sipas Kodit Civil. Veprimet në këtë rast përbëjnë sjellje të shtrembërimit të rregullave të konkurrimit. Marrëveshja e anëtarëve të SHKTQ përbën një evidencë direkte për të refuzuar njohjen e biletave të pajtimit mujor pa kartonat shoqërues, si dhe lëshimi i një numri të kufizuar kartonësh për ndërmarrjet “AT” SHPK dhe “G.A” SHPK, ka kufizuar tregtimin e biletave mujore. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/114_00_2022_564_8947.doc .
Në vendimin nr.00-2022-533(125), datë 25.03.2022, me objekt shfuqizimin e aktit normativ nënligjor (udhëzim i ministrit të Arsimit dhe Sportit) për përzgjedhjen e teksteve shkollore, KAGJL ka sqaruar se, individi nuk mund të kundërshtojë aktin normativ nënligjor drejtpërdrejtë në gjykatën e apelit, por duhet të ngrejë pretendimet e tij në gjykatën administrative të shkallës së parë dhe pretendimet sa i takon paligjshmërisë së aktit nënligjor mund të parashtrohen përmes zbatimit të gjykimit incidental, të parashikuar nga neni 38 i ligjit nr. 49/2012, të ndryshuar. Kolegji vlerëson se, ligji është zbatuar dhe interpretuar gabim nga Gjykata Administrative e Apelit, pasi pala paditëse nuk ka provuar legjitimitetin për të drejtën që i është cenuar dhe nëse akti normativ objekt gjykimi është drejtpërdrejtë i zbatueshëm ndaj tij, pa qenë nevoja e nxjerrjes së ndonjë akti individual konkret. Në rastin në shqyrtim, pala paditëse nuk ishte në gjendje të provonte para Gjykatës Administrative të Apelit se cili është interesi i saj konkret që preket nga ky akt normativ dhe cili është dëmi real që i është shkaktuar në mënyrë të drejtpërdrejtë. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/125_00_2022_533_8937.doc .
Në vendimin nr.00-2022-751, datë 25.03.2022, me objekt shfuqizimin e aktit administrativ, vendim i Këshillit të Lartë të Prokurorisë për ndalimin e kandidatit për magjistrat për t`u pranuar në programin e formimit fillestar, KAGJL është shprehur se, në zbatim të parimit të përparësisë së ligjit të posaçëm, për vlerësimin e kritereve ndaluese të kandidatëve për magjistratë, prevalojnë parashikimet e ligjit nr. 96/2016, të ndryshuar. Ky ligj, për shkak të qëllimit parësor të tij për rregullimin e statusit të magjistratëve, konsiderohet i posaçëm në raport me parashikimet e ligjit nr. 138/2015, të ndryshuar. Kolegji çmon se, parashikimet e nenit 2 të ligjit nr. 138/2015, që u miratuan pas nenit 6/1 të Kushtetutës, nuk mund të mbeten të pazbatueshme dhe të shmangen. (...) Elementët që merren në vlerësim nga gjykata penale për pezullimin e ekzekutimit të dënimit me burgim dhe detyrimin për të kryer një punë në interes publik, nuk janë në vetvete përcaktuese për të vlerësuar nëse lloji i veprës penale, për të cilën është dhënë pezullimi i ekzekutimit të dënimit me burgim, diskrediton pozitën dhe figurën e gjyqtarit/prokurorit ose dëmton rëndë besimin e publikut në sistemin gjyqësor. KAGJL vlerëson se, vetëm fakti i pezullimit të ekzekutimit të dënimit penal, njëlloj si për rastin e rehabilitimit, nuk mund të zbehë fuqinë e një dënimi penal në ngarkim të kandidatit për magjistrat. (...) Elementet që duhet të merren në konsideratë nga Këshilli ose Gjykata Administrative e Apelit për të vlerësuar nëse ekzistenca e rekordeve penale në ngarkim të kandidatit për magjistrat është apo jo në përputhje me integritetin e nevojshëm për ushtrimin e detyrës, duhet të çmohen rast pas rasti, duke pasur në vëmendje parimin thelbësor se, në një demokraci funksionale, besimi i publikut në integritetin e sistemin gjyqësor është jetik. Ndryshimet ligjore më favorizuese, që i’u bënë shkronjës dh, të nenit 28, të ligjit 96/2016, që respektojnë vlerat e gjithëpranuara ndërkombëtare, synojnë të japin një hapësirë më të gjerë vlerësimi, si dhe të shmangin zbatimin e standardeve të dyfishta për çështje të njëjta. Prandaj, për zgjidhjen e çështjes konkrete, referuar edhe jurisprudencës së GJEDNJ, Kolegji vlerëson se, zbatimi i parimit të retroaktivitetit të ligjit favorizues duket si zgjidhja më e përshtatshme. Kolegji vlerëson se parashikimet e nenit 28, shkronja d, të ligjit nr. 96/2016, të ndryshuar, duhet të interpretohen për të konkluduar, rast pas rasti, nëse natyra e një vepre penale të kryer është e tillë që mund të pengojë ushtrimin me dinjitet të funksionit. Kolegji vlerëson se, sjellja e parregullt e paditëses, ku ajo është dënuar për veprën penale të drejtimit të parregullt të automjetit, nuk cenon rëndë besimin e publikut të gjerë në sistemin e drejtësisë. Sjellja e paditëses nuk rezulton t’i ketë sjellë ndonjë dëm efektiv të drejtpërdrejtë shtetit, të mirës publike, shoqërisë në përgjithësi ose individëve në veçanti. Gjithashtu, kjo sjellje nuk dëshmon mangësi eventuale të paditëses në ushtrimin me korrektësi të detyrës ose ndonjë paaftësi profesionale. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_751_9227.doc .
Në vendimin nr.00-2022-650(108), datë 21.03.2022, me objekt shfuqizimin e akteve të autoriteteve doganore, si dhe saktësimin e të drejtave dhe detyrimeve midis palëve në kuadër të legjislacionit për akcizën, KAGJL ka sqaruar se, ligji nr.49/2012, i ndryshuar, i jep të drejtë subjektit të kundërshtojë veprimet administrative me padi kur cenohet në interesat e tij, si dhe të drejtë që të paraqesë padi për saktësimin e të drejtave dhe detyrimeve midis paditësit dhe të paditurit. Kjo e fundit ka si kusht, pa të cilin padia nuk mund të jetë e suksesshme, pretendimin nga paditësi të cenimit të një të drejte apo interesi të ligjshëm nga sjellja e të paditurit. Ky cenim duhet të jetë në lidhje shkakësore të drejtpërdrejtë dhe të ketë lindur para paraqitjes së padisë në gjykatë. Aktet administrative të Drejtorisë së Përgjithshme të Doganave nuk kanë passjellë asnjë dëmtim të drejtpërdrejtë të të drejtave apo interesave të ligjshme të palës paditëse, ndaj paditësi nuk legjitimohet (...) Paditësi ka paraqitur një padi me kërkime abstrakte, për shfuqizimin e shkresave të autoriteteve doganore që nuk janë akte që cenojnë drejtpërdrejtë paditësin në ndonjë të drejtë apo interes të ligjshëm, ndaj padia është e pathemeltë. Pretendimet në lidhje me kuptimin e vërtetë të ligjit dhe kërkimi drejtuar gjykatës për “saktësimin e të drejtave dhe detyrimeve” midis paditësit dhe organit administrativ, nuk gjejnë mbrojtje gjyqësore në rast se autoriteti publik ka nxjerrë një akt administrativ individual, në zbatim të ligjit, ashtu siç autoriteti publik e kupton dhe zbaton atë. Të gjitha pretendimet e paditësit për paligjshmëri ngrihen dhe gjykohen nga gjykatat, bazuar në kundërshtimin që i bëhet aktit administrativ individual, që ka sjellë pasojën për paditësin, e jo në bazë të një gjykimi abstrakt. (…) Sa i takon, ndryshimit të autorizimit të magazinës fiskale, KAGJL shprehet se, paditësi ka vijuar t`a ketë atë, veçse jo të prodhimit, por të stokimit, që i përshtatet natyrës së aktivitetit që kryen dhe për pasojë veprimi i të paditurit është kryer në zbatim korrekt të parashikimit ligjor. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/108_00_2022_650_9154.doc .
Në vendimin nr.00-2022-549(106), datë 21.03.2022, me objekt kompensimin për burgim të padrejtë, KAGJL ka sqaruar se, masa e kompensimit që akordohet nga gjykata nuk ka për qëllim zhdëmtimin e plotë në funksion të rivendosjes së të gjitha të drejtave të shkelura gjatë periudhës së burgimit të padrejtë. Dhënia e këtij dëmshpërblimi ka për qëllim të zbusë pasojat negative, sa i përket efekteve financiare të shkaktuara nga kompensimi për burgim të padrejtë. Në marzhin e vlerësimit për caktimin e masë së dëmshpërblimit, gjykata duhet të mbajë në vëmendje kriteret e përcaktuara në nenin 5, pika 1, të ligjit nr. 9381/2005, që për nga natyra e tyre garantojnë një kompensim proporcional të humbjeve të pësuara nga paditësi. Nisur nga shkaqet që ndikojnë në masën e caktimit të dëmit, konkretisht të ardhurat nga paga, aktiviteti fitimprurës para burgimit, paga në shkallë minimale në rang vendi, të ardhurat e përfituara nga puna në burg ose rrethana të tjera të lidhura me gjendjen ekonomike/familjare të paditësit, Kolegji vlerëson se, qëllimi i ligjvënësit në masën e dëmshpërblimit për burgim të padrejtë është të mbulojë, jo vetëm humbjet ekonomike që ka pësuar individi apo familja e tij nga burgimi i padrejtë, por dhe nga dëmi moral dhe social që ka pësuar ky individ apo familja e tij nga kjo ngjarje, si dhe rivendosja e të gjitha të drejtave të shkelur apo mohuara gjatë kësaj periudhe. Parashikimet e nenit 5 të ligjit nr. 9381/2005 duhet të vlerësohen së bashku dhe në harmoni të plotë, sepse ato përbëjnë kufirin maksimal të kompensimit. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/106_00_2022_549_8943.doc .
Në vendimin nr.00-2022-464(111), datë 21.03.2022, me objekt konstatimin e pavlefshmërisë absolute të aktit administrativ të nxjerrë në kuadër të fushës së pronësisë industriale, KAGJL ka sqaruar se, shkaqet dhe arsyetimi ligjor që ka përdorur organi publik për rivendosjen e ligjshmërisë, nuk lidhen me konceptin e revokimit të një akti administrativ, por me atë të konstatimit dhe rregullimit të pasojave të një akti administrativ absolutisht të pavlefshëm, që ka dalë në kundërshtim të hapur dhe flagrant me kriteret për transferimin e pronësisë së markës nga ligji nr.9947, datë 07.07.2008 “Për pronësinë industriale”, ku gjen zbatim edhe neni 123 i Kodit të Procedurave Administrative të vitit 1999. KAGJL vëren se, pala e paditur ka konstatuar se pala paditëse ka paraqitur si akt transferimi, kontratën për shitjen e një marke tjetër, markës kombëtare “X” me nr. 11922 regjistrimi dhe për këtë shkak ka nxjerr urdhrin objekti gjykimi. Kolegji vlerëson se pala paditëse nuk ka interes të ligjshëm material në ngritjen e kësaj padie, pasi kjo pale, jo vetëm në përmbajtjen e kërkesëpadisë, por edhe të pretendimeve dhe kërkesës ankimore të bërë pranë palës së paditur, i referohet kontratës për rregjistrimin e markës kombëtare “X” me nr. 11992 regjistrimi, ndërkohë që akti administrativ objekt gjykimi ka të bëjë me një tjetër markë të regjistruar. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/111_00_2022_464_8727.doc .
Prill 2022
Në vendimin nr.00-2022-488, datë 04.04.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës funksionale midis Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë Shkodër dhe Gjykatës Administrative të Apelit Tiranë, KAGJL ka sqaruar se, dallimet mes aktit administrativ individual dhe aktit nënligjor normativ kanë të bëjnë me a) natyrën e marrëdhënies juridike që rregullohet përmes këtij akti; b) subjektet të cilave u drejtohet; c) nëse akti shteron përmes zbatimit të tij. Akti administrativ individual, me vënien e tij në zbatim, i ezauron efektet e tij. Akti nënligjor normativ nuk i ezauron efektet e tij me vënien në zbatim, pasi ai sjell efekte sa herë që zbatohet, me qëllim rregullimin e marrëdhënies juridike për të cilën është nxjerrë. Në rastin objekt gjykimi, Këshilli i Komunës Gjegjan me vendimet nr. 39 dhe 40, datë 29.05.2015 “Për përdorim të fondit rezervë dhe kontigjencës…”, ka kaluar një pjesë të shumës së këtij fondi me qëllim kryerjen e disa investime për ndërtimin e mbikalimeve në rrugët autokomunale të fshatrave, për rikonstruksion kanali vaditës, etj. Këto akte kanë karakter teknik, me zëra të përcaktuar qartë në drejtim të fushave ku do të përdoren fondet e planifikuara. Vendimet objekt gjykimi nuk kanë përmbajtje abstrakte, në funksion të vendosjes së një rregullimi të përgjithshëm, që do të shërbejë më pas për detajime të mëtejshme me qëllim zbatimin e tij. Aktet e kundërshtuara nuk janë akte nënligjore normative, por janë akte administrative individuale. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_488_8768.doc .
Në vendimin nr.00-2022-592, datë 04.04.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore për përmbushjen e detyrimit kontraktor, që buron nga një kontratë qiraje mbi një pasuri të paluajtshme nën administrimin e njësisë së vetëqeverisjes vendore, KAGJL ka sqaruar se, në rastin objekt gjykimi kemi të bëjmë me një marrëdhënie juridike, që i përket fushës së të drejtës publike dhe jo asaj private. Pra, nuk kemi një marrëdhënie kontraktore që ka lindur nga një kontratë e thjeshtë mes palëve kontraktuese, por një marrëdhënie kontraktore me natyrë administrative që rregullohet nga ligji nr. 8652, datë 31.07.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, i ndryshuar dhe nëse ka boshllëk ligjor, atëhere mund të zbatohen dispozitat e parashikuara nga Kodi Civil. Kontrata objekt shqyrtimi gjyqësor ka për qëllim kryerjen e një veprimtarie në shërbim publik që ka të bëjë me “Mbarështimin e florës së egër dhe kultivimin e bimëve të ndryshme sipas hartës dhe dokumentacionit përkatës, në bazë të planit të menaxhimit për pyjet dhe kullotat dhe studimi i MB Komuna “Zejmen”. Organi publik, pra njësia e qeverisjes vendore, me anë të lidhjes së kësaj kontrate ka si bazë mbrojtjen e interesit publik, që në këtë rast indentifikohet me mbrojtjen e mjedisit përkatës në administrim. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_592_8877.doc .
Në vendimin nr.00-2022-657(148), datë 11.04.2022, me objekt konstatimin e pavlefshmërisë absolute të aktit administrativ, masë disiplinore e dhënë ndaj një noteri, KAGJL ka sqaruar se, shkaqet për të cilat gjykata e apelit ka konstatuar aktin absolutisht të pavlefshëm lidhen me pavlefshmërinë relative të tij. Konkretisht, pala e paditur ka ushtruar kontroll pranë zyrës noteriale të paditësit. Në përfundim të kontrollit është mbajtur procesverbali pranë subjektit, që është nënshkruar prej tij dhe nga grupi i kontrollit. Pala e paditur i është drejtuar Dhomës së Noterëve Tiranë, duke kërkuar mendim lidhur me masën disiplinore që duhet të merret ndaj paditësit. Këshilli Drejtues i Dhomës së Noterëve Tiranë i ka lexuar raportin e kontrollit paditësit, që ka kërkuar kohë për t`u përgatitur dhe njohur. Më pas është propozuar dhënia e një mase disiplinore më të lehtë ndaj paditësit, pasi gjatë ushtrimit të detyrës prej tij janë konstatohen shkelje. Pas kësaj procedure është dhënë masa disiplinore ndaj paditësit. Në këto rrethana, rezulton se aktet objekt gjykimi nuk përmbajnë elementët e pavlefshmërisë absolute. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/148_00_2022_657_9156.doc .
Në vendimin nr.00-2022-606(143), datë 01.04.2022, me objekt pavlefshmërinë e titullit ekzekutiv dhe shuarjen e dënimit administrativ, pasi ka kaluar afati i parashkrimit, KAGJL shprehet se, ligji i zbatueshëm për kundërvajtjet administrative nuk është ligji nr. 10297, datë 20.05.2010 ku janë bazuar gjykatat e faktit, por ligji nr. 7697, datë 07.04.1993, pasi veprimi administrativ është kryer përpara hyrjes në fuqi të ligjit nr. 10297/2010. Po kështu, procedura gjyqësore për kundërshtimin e dënimit administrativ në shkallë të parë ka nisur dhe përfunduar përpara hyrjes në fuqi të ligjit nr. 10297/2010. KAGJL sqaron se, për çështjen objekt shqyrtimi nuk gjen zbatim as neni 48 i ligjit nr. 10279, datë 20.05.2010 sepse nuk plotësohen kumulativisht dy kushtet: a) procedura e shqyrtimit administrativ ka përfunduar dhe b) nuk ka filluar procedura e shqyrtimit gjyqësor. (...) Kolegji vlerëson se momenti prej të cilit nis afati për vënie në ekzekutim të dënimit administrativ, është data e dhënies së vendimit të gjykatës së shkallës së parë, vendimi i të cilës është i formës së prerë për efekt ekzekutimi. Pra, momenti kur kreditorit i ka lindur e drejta për të kërkuar vënien në ekzekutim të gjobës është data 12.04.2010. Kolegji vlerëson se në rastin në gjykim formën e prerë vendimit gjyqësor i’a ka dhënë ligji, pa e kushtëzuar nga ushtrimi i ankimit pranë Gjykatës së Apelit. (...) Meqenëse gjoba është bërë e ekzekutueshme në vitin 2010 dhe vënia në ekzekutim e saj është bërë në vitin 2012, marrë në konsideratë afatin 1-vjeçar të parashkrimit të këtyre titujve, në rastin konkret titulli rezulton që të jetë parashkruar. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/143_00_2022_606_8951.doc .
Në vendimin nr.00-2022-616, datë 07.04.2022, me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore për çështjet që lidhen me vlerësimin financiar të pronës sipas ligjit nr.133/2015, KAGJL është shprehur se, sipas ligjit në fjalë janë katër dispozita që përcaktojnë gjykatën kompetente në raport me natyrën e vendimmarrjes së Agjencisë së Trajtimit të Pronës (ATP). Konkretisht, në nenin 15 të ligjit përcaktohet se, nëse ATP nuk bën vlerësimin financiar të pronës brenda afatit prej tre vjetësh, atëherë subjekti ka të drejtë t`i drejtohet Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë Tiranë. Më tej, në nenin 19 të ligjit parashikohet se, kundër vendimit të ATP-së për vlerësimin financiar subjekti ankohet pranë Gjykatës Administrative të Apelit. Nga ana tjetër, neni 29 i ligjit cakton si gjykatë kompetente për shqyrtimin e ankimit kundër vendimit të njohjes së të drejtës së pronës Gjykatën e Apelit, ndërsa neni 34 njeh si gjykatë kompetente për shqyrtimin e çështjes, në rast se kërkesa e depozituar përpara hyrjes në fuqi të ligjit nuk është shqyrtuar brenda tre vjetësh, gjykatën civile të shkallës së parë. KAGJL thekson se, gjykata kompetente përcaktohet bazuar në llojin e kërkimit që ka parashtruar subjekti i interesuar para ATP. Në rastin konkret, referuar kërkimeve të parashtruara nga pala paditëse në kërkesëpadi, që kanë të bëjnë me kundërshtimin e vlerësimit financiar sipas nenit 19 të ligjit nr. 133/2015 “Për trajtimin e pronës dhe përfundimin e procesit të kompensimit të pronave”, kompetente për gjykimin e mosmarrëveshjes është Gjykata Administrative e Apelit. Për të lexuar të plotë vendimin vizito linkun: /web/00_2022_616_8926.doc.
Kolegji Penal i Gjykatës së Lartë
Janar 2022
Në vendimin nr.107(15), datë 21.01.2022, KPGJL është shprehur në lidhje me fuqinë prapavepruese të ligjit, ku për shkak të ndryshimit rrenjësor të dispozitës, nuk mund t’i referohet më paragrafit të katërt të nenit 278 të Kodit Penal, marrë në konsideratë që cilësimi ligjor është detyrë e gjykatave të faktit. Megjithatë, KPGJL konstaton se, dispozita e mësipërme e ndryshuar përmban elementet e ligjit penal më të favorshëm për kërkuesin për shkak se masa e dënimit e parashikuar në dispozitën e ndryshuar (paragrafi I) është më e ulët se masa e dënimit e parashikuar nga neni 278, pika 4, i Kodit Penal përpara ndryshimeve. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/15_00_2022_107_8387.doc .
Shkurt 2022
Në vendimin nr.205(44), datë 10.02.2022, KPGJL vendosi se, kur ka mbivendosje të masave të sigurimit ''arrest në burg'', momenti i fillimit të efekteve të masës së re të sigurimit (e cila duhet t'i njoftohet personit ndaj të cilit është vendosur), është momenti kur mbarojnë efektet e masës së parë të sigurimit personal ose pasi personi ka kryer të gjithë dënimin me burgim për të cilin ishte vendosur masa e parë e sigurimit personal “arrest në burg”. Në rastet kur ndaj personit nuk ka qenë caktuar masë sigurimi “arrest në burg”, por ai ka qenë duke vuajtur një dënim me burgim për një vepër penale tjetër, masa e sigurimit për veprën penale që akuzohet, duhet t`i njoftohet, pasi ai ta ketë përfunduar dënimin për veprën e parë penale. Ky është momenti që do të fillojnë efektet e masës së re të sigurimit personal “arrest në burg”. Kjo linjë arsyetimi është në përputhje të plotë me parashikimet ligjore të nenit 57 të Kodit Penal dhe nenit 250 të Kodit të Procedurës Penale. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/44_00_2022_205_8587.doc .
Në vendimin nr.213(45), datë 10.02.2022, KPGJL vendosi se, në përmbajtje të nenit 88 të KPP rezulton se verifikimi i masës së sigurimit nga gjykata kompetente, kryhet apo vihet në lëvizje, kur ka një vendim gjyqësor nga një gjykatë tjetër, që ka deklaruar moskompetencën e saj, kjo me pasojë humbjen e fuqisë së masës së sigurimit të vendosur nga gjykata jokompetente. Në shqyrtimin gjyqësor të masës së sigurimit në çështjen konkrete, nga Gjykata e Rrethit Gjyqësor Pogradec ka patur parregullësi procedurale, pasi në rastin në shqyrtim nuk ka patur një vendim të gjykatës jokompetente, siç është Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe shkresa përcjellëse e Kancelarit të kësaj gjykate nuk e zëvendëson vendimin e gjyqtarit të hetimit paraprak. Në rastin kur një prokuror ka disponuar për shpalljen e moskompetencës së saj tokësore apo lëndore, legjislacioni penal nuk ka parashikuar asnjë detyrim për verifikimin e masës së sigurimit të vendosur për llogari të këtij hetimi, prej gjykatës pranë së cilës ushtron funksionet prokuroria që ka pranuar aktet. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/45_00_2022_213_8588.doc .
Në vendimin nr.68(47), datë 17.02.2022, KPGJL vendosi se, për të garantuar të drejtën e mbrojtjes së të gjykuarit nga ana e gjykatave më të ulëta, kërkohet sqarimi i disa momenteve procedurale për të kualifikuar veprën penale ''Shpërdorim detyre" të kryer nga zyrtari publik për dhënien e lejes për të kryer ndërtimin përkatës: 1. Natyra juridike e pronës ku ka ndërtuar subjekti; 2. Cilat kanë qenë kompetencat e zyrtarit publik në lidhje me këtë pronë dhe a janë tejkaluar këto kompetenca dhe nëse ky tejkalim përbën përgjegjësi penale apo mbetet vetëm në kuadrin e përgjegjësisë administrative; 3. Nëse veprimet e të gjykuarit janë kryer me dashje dhe me qëllim të posaçëm përfitimi për vete ose për subjektin, duke u vlerësuar ana subjektive në raport me veprimet dhe mosveprimet e anës objektive të të gjykuarit; 4. Duhet të hetohet nëse referuar kuadrit ligjor është e mundur ndërtimi në vendin ku ishte kryer ndërtimi nga subjekti. Vetëm pasi të jenë kryer këto hetime dhe vlerësime nga ana e gjykatave të faktit, mund të kryejë vlerësimin e saj Gjykata e Lartë në rrugën e rekursit, per çështje që lidhen me ligjin. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/47_00_2022_68_8229.doc .
Në vendimin nr.115(53), datë 18.02.2022, KPGJL arsyeton se, ligji procedural penal nuk parashikon në asnjë dispozitë ligjore të drejtën e gjykatës së themelit për të kontrolluar kryerjen e veprimeve hetimore nga prokuroria dhe aq më pak kthimi i çështjes për hetime të mëtejshme. Një kompetencë e tillë me ndryshimet e Kodit të Procedurës Penale i përket gjyqtarit të seancës paraprake, i cili ka të drejtë të urdhërojë prokurorin për plotësimin e hetimeve duke përcaktuar dhe drejtimin e tyre, referuar nenit 332, shkronja “ç”, të KPP. Gjykata e themelit nuk verifikon veprimet hetimore por nëse vlerëson se nuk ka prova të mjaftueshme në mbështetje të akuzës merr vendim pafajësie. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/53_00_2022_115_8392.doc .
Në vendimin nr.193(65), datë 22.02.2022, KPGJL vendosi se, edhe në raste kur njëri nga bashkëpunëtorët është i panjohur, ndodhemi në kushtet e veprës penale të kryer në bashkëpunim, pasi personi në gjykim përgjigjet për veprimet apo mosveprimet në shkallën e kryer nga ai vetë. Mosnjohja e karakteristikave personale të bashkëpunëtorit të panjohur nuk shmang ekzistencën e bashkëpunimit dhe nuk e bën të paaplikueshme dispozitën e pjesës së përgjithshme të Kodit Penal. Në çdo rast, eventualisht karakteristikat personale të bashkëpunëtorit të panjohur do ishin shkak për përjashtimin e tij nga përgjegjësia penale, por nuk ndikojnë në cilësimin juridik dhe përcaktimin e përgjegjësisë për personin në gjykim. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/65_00_2022_193_8589.doc .
Në vendimin nr.83, datë 22.02.2022, me objekt mosmarrëveshje kompetence për heqjen e sekuestros preventive, KPGJL ka sqaruar se, e drejta e ankimit ndaj vendimit që ka disponuar sekuestrimin e sendeve lind në momentin që të interesuarit i dorëzohet kopja e vendimit të arsyetuar (nga prokurori ose gjykata). Ky moment mund të jetë i njëkohshëm me zbatimin e sekuestrimit ose me momentin që i interesuari merr dijeni për sekuestrimin e një sendi. Gjykata kompetente për shqyrtimin e këtij ankimi, në rastet kur sekuestrimi është urdhëruar nga prokurori, është Gjykata e Shkallës së Parë (Gjyqtari për Hetime Paraprake), në përputhje me parashikimet e pikës 1, të nenit 212, të Kodit të Procedurës Penale. Kolegji ka sqaruar se, afati për paraqitjen e ankimit është 10 ditë (duke pasur në vëmendje natyrën e disponimit, që lidhet me sekuestron provuese, referimi për afatin e ankimit bëhet në nenet 276, pika 2 ose 301, pika 2, të KPP). Në rastet kur sekuestrimi është disponuar nga gjykata, në vijim të kërkesës së prokurorit, gjykata kompetente për shqyrtimin e ankimit, është Gjykata e Apelit, në përputhje me parashikimet e pikës 2, të nenit 212, të Kodit të Procedurës Penale. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/00_2022_83_k_8260.doc .
Në vendimin nr.260(60), datë 22.02.2022, KPGJL çmon se, respektimi i parimit të ligjshmërisë në lidhje me momentin e vlerësimit të provave kërkon dhënien e arsyeve të argumentuara se, përse gjykata i konsideron provat e kundërta jo të besueshme. Në përcaktimin e vlerës provuese të vërtetimit të një fakti tej dyshimit të arsyeshëm, gjykata nuk mund të anashkalojë edhe elementët rrethanorë të të provuarit që janë të rëndësishme, të sakta e të përputhshme me njëra-tjetrën, e kur ato lidhen me prova të tjera me fuqi provuese marrin vlerën provuese edhe ato. Kriteret nga të cilat duhet të niset gjykata në vlerësimin e provave janë logjike dhe argumentuese, që përcaktojnë kalimin përfundimtar nga probam faktum në probandum faktua. Një rregull i rëndësishëm i procesit të të provuarit është që çmuarja e provave bëhet vetëm mbi bazën e bindjes së brendshme, bindje kjo, që krijohet nga shqyrtimi dhe verifikimi i të gjitha provave. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/60_00_2022_260_8795.doc .
Në vendimin nr.327(67), datë 24.02.2022, KPGJL argumentoi se, për interpretimin e shprehjes “në kundërshtim me ligjin, që përbën mospërmbushje të rregullt të detyrës”, i referohemi edhe jurisprudencës kushtetuese, konkretisht vendimit nr. 7/2013 të Gjykatës Kushtetuese, ku është argumentuar se termi “ligj” përfshin edhe aktet normative nënligjore. Me rëndësi është të sqarohet konteksti, nga i cili del qëllimi i normës (shih vendimin nr. 20, datë 11.07.2006 të Gjykatës Kushtetuese). Në rastin e rezervës ligjore relative, aktet nënligjore duhet të nxirren në respektim të kritereve të përcaktuara në nenin 118 të Kushtetutës, që nga njëra anë e detyrojnë ligjvënësin t’u përmbahet atyre në mënyrë rigoroze dhe nga ana tjetër orientojnë dhe kufizojnë pushtetin normativ të organeve të tjera shtetërore në nxjerrjen e akteve nënligjore.”. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/67_00_2022_327_9047.doc .
Mars 2022
Në vendimin nr.134, datë 08.03.2022, shqyrtuar në dhomë këshillimi, lidhur me pretendimet e ngritura për parimin e paanësisë së gjykatës, KPGJL është shprehur se, tërheqja e çdo gjyqtari mund të bëhet kur ekziston një arsye legjitime për të pasur frikë se i mungon paanshmëria. E drejta për t’u gjykuar përpara një gjykate të pavarur dhe të paanshme, të caktuar me ligj, kërkon që drejtësia jo vetëm të bëhet, por edhe të duket se po bëhet. Referuar praktikës së GJEDNJ, fakti i vetëm që një gjyqtar është shprehur mbi disa akuza penale në raste të ngjashme, por jo në raport me të akuzuarin apo nëse ka gjykuar më parë të bashkëpandehurit në një proces penal të ndarë, nuk mjafton në vetvete për të dyshuar mbi paanshmërinë e tij. Megjithatë, ky standard nuk vlen nëse në vendimet e mëparshme, gjyqtari ka arritur në disa konkluzione që paragjykojnë efektivisht fajësinë e të akuzuarit në çështjen konkrete. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/00_2022_134_8462.doc .
Në vendimin nr.362(118), datë 14.04.2022, lidhur me rregullimet që ligji procedural penal i ka bërë metodës speciale të hetimit “Veprimet simuluese”, KPGJL argumenton se, duke qenë se veprimtaria e kundërligjshme e pjesëtarëve të policisë justifikohet nga mandati që ata kanë për të njohur, zbuluar dhe goditur veprimtarinë kriminale, ligjvënësi ka përcaktuar kufijtë e ligjshmërisë, duke bërë dallimin midis policit, i cili zbulon veprën penale që ka ndodhur (gjë që është e ligjshme) dhe policit i cili provokon një sjellje kriminale (futja në kurth), që nuk është e ligjshme. Duke bërë ballafaqimin e kërkesave ligjore që kërkon ligji procedural penal për zbatimin e metodës speciale “Veprimet simuluese”, me rastin konkret të përdorur nga akuza, konstatohet se, mënyra se si ka vepruar organi i prokurorisë nuk është në kundërshtim me kërkesat e nenit 294, shkronja “a”, të Kodit të Procedurës Penale dhe për rrjedhojë rezultati i përftuar mund të përdoret si provë në bazë të nenit 151, pika 4, të KPP. Për të lexuar vendimin e plotë vizitoni linkun: /web/118_00_2022_362_9109.doc .
Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë
Shkurt 2022
Në vendimin nr.00-2022-473(37), datë 02.02.2022, për gjykimin e çështjes civile me objekt shpërblim dëmi të shkaktuar si rrjedhojë e mosrespektimit të detyrimeve kontraktore, KCGJL ka arsyetuar se, nuk është garantuar një proces i rregullt ligjor, që ka për bazë hetimin e plotë e të gjithanshëm dhe parimin e kontradiktoritetit. Gjykata që shqyrton pretendimet, që lindin nga mosrespektimi i një marrëdhënie juridike detyrimi, duhet të identifikojë ekzistencën e detyrimit dhe më pas pretendimin për zbatimin e tij. Rregulli i legjitimitetit të drejtpërdrejtë nënkupton se, e drejta e padisë mund të ushtrohet vetëm nga subjekti i cenuar në të drejtat subjektive apo interesat e ligjshëm të tij (legjitimiteti aktiv) dhe vetëm kundrejt subjektit që me veprimet ose mosveprimet e tij ka shkaktuar cenimin e këtyre të drejtave ose interesave (legjitimiteti pasiv). Zëvendësimi i subjekteve në marrëdhënien juridike të detyrimit mund të bëhet për shkak të ligjit ose për shkak të kontratës (rast tipik është kontrata e sigurimit). Më tej, KCGJL vlerëson se për pranimin e përgjegjësisë civile për dëmin kontraktor dhe jashtëkontraktor, duhet të plotësohen disa kushte kumulative: 1) ekzistenca e faktit të paligjshëm ose mospërmbushja e detyrimit kontraktor; 2) ekzistenca e dëmit; 3) lidhja shkakësore e drejtpërdrejtë dhe e menjëhershme midis veprimit ose mosveprimit të paligjshëm dhe pasojës së ardhur,e cila duhet të jetë materiale dhe juridike; 4) veprimi ose mosveprimi të jetë kryer me faj. Nëpërmjet lidhjes shkakësore materiale, vërtetohet se cili është personi përgjegjës (subjekti aktiv) dhe lidhja shkak-pasojë, ndërmjet tre elementëve objektivë e subjektivë të faktit të paligjshëm. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/37_00_2022_473_8763.doc .
Në vendimin nr.00-2022-406, datë 09.02.2022, të dhënë për ankimin e veçantë me objekt lëshimin e urdhrit të ekzekutimit, për një deklaratë noteriale dhe detyrimet monetare që burojnë prej saj, KCGJL konsideron një konkluzion të drejtë dhe të bazuar në ligjin procedural se, deklarata noteriale nuk përfshihet në rrethin e akteve ligjore që përbën titull ekzekutiv, pasi duhet të jetë një veprim juridik i njëanshëm në kuptimin e shpërndarjes së të drejtave midis palëve. Për më tepër, KCGJL vlerësoi se, për t`u cilësuar si titull ekzekutiv deklarata noteriale duhet të përbëjë një veprim juridik të njëanshëm të palës debitore, ku ai pranon ekzistencën e një detyrimi ndaj palës kreditore në mënyrë abstrakte dhe të lirë, të pakushtëzuar nga prania e vullnetit të shfaqur nga kreditori. Për të plotësuar kushtet, nga pikëpamja formale, nuk mundet të përbëjë një marrëveshje juridike ndërmjet palëve, të cilët janë marrë vesh për shumën dhe afatin e kthimit. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/00_2022_406_urdher_ekzekutimi_8604.doc
Në vendimin nr.00-2022-505(44), datë 09.02.2022, për çështjen civile me objekt parashtrimin e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore në lidhje me trajtimin e pronave dhe procesin e kthimit e kompensimit të tyre, KCGJL thekson se, për përcaktimin e kompetencës, gjykata i referohet shkakut ligjor të kërkimeve të paditësit, të parashtruara si në kërkesëpadi ashtu dhe gjatë gjykimit, natyrës së mosmarrëveshjes, si dhe statusit juridik të palëve që padia i kundrejtohet. Për sa i përket gjykimeve ndaj vendimeve të ish-Komisionit të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, KCGJL evidentoi se, kundërshtimi në rrugë gjyqësore duhet t`i nënshtrohet parashikimeve procedurale të gjykimit të zakonshëm (sipas Kodit të Procedurës Civile), si dhe praktikës së unifikuar gjyqësore të Kolegjeve të Bashkuara në interpretimin e ligjit nr. 9235/2004 “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, të ndryshuar, mbi bazën e të cilit kanë dalë këto akte. Së fundmi, KCGJL vlerësoi se, vendimet e dhëna nga ish-KKKP pranë Këshillave të Rretheve (ligji 7699/1993) janë tituj ekzekutivë për sa i përket njohjes së të drejtës së pronës dhe janë cilësuar si akte “quasi gjyqësore”, e si të tilla, ato mund të ndryshohen, korrigjohen, modifikohen, saktësohen apo plotësohen vetëm në rrugë gjyqësore. Kundërshtimi gjyqësor i këtyre vendimeve të dhëna në kohë përbën gjykime me karakter civil dhe duhet të shqyrtohen njëlloj si çdo lloj mosmarrëveshje tjetër civile. Pra, të gjitha këto vendime duhet të kundërshtohen në gjykatën e rrethit gjyqësor të vendit ku ndodhet pasuria e paluajtshme objekt gjykimi. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/44_00_2022_505_8956.doc .
Në vendimin nr.00-2022-500, datë 23.02.2022, KCGJL vlerësoi se, për rishikimin e një vendimi gjyqësor të formës së prerë duhet të plotësohen njëkohësisht katër kushte: 1) dalja e rrethanave apo provave të reja: 2) këto rrethana apo prova të reja duhet të kenë ekzistuar gjatë gjykimit, por nuk diheshin dhe as nuk mund të diheshin nga pala apo gjykata në kohën e gjykimit të çështjes (mungesa e dijenisë duhet të lidhet me pamundësinë objektive dhe jo subjektive të palës për të gjetur prova; 3) këto prova të mos jenë administruar gjatë gjykimit; 4) të kenë rëndësi esenciale për zgjidhjen e çështjes. Më tej, KCGJL evidentoi se, rishikimi i një vendimi gjyqësor të formës së prerë përbën një mjet të jashtëzakonshëm dhe me karakter përjashtimor. Kërkesa për rishikim nuk mund të shërbejë si mjet për rihapjen e procesit gjyqësor për palën e pakënaqur me vendimin gjyqësor, e cila ka ometuar në përmbushjen e barrës së provës gjatë gjykimit të çështjes. Anashkalimi i parimit të mosrishqyrtimit për shkak të pikëpamjeve të ndryshme justifikohet vetëm kur bëhet e nevojshme nga rrethanat me natyrë të rëndësishme dhe detyruese. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/00_2022_500_8957.doc .
Mars 2022
Në vendimin nr.00-2022-750(78), datë 02.03.2022, për çështjen civile me objekt detyrimin për të paguar shpërblimin për vjetërsi shërbimi, KCGJL arriti në përfundimin se, zgjidhja e kontratës së punës për “shkurtim të vendit të punës, për arsye financiare dhe ristrukturimi të shoqërisë”, mund të përbëjë shkak të arsyeshëm për zgjidhjen normale të kontratës së punës, që nënkupton respektimin e procedurës dhe afatit të njoftimit në zgjidhjen e saj, por në asnjë rast nuk mund të jetë shkak i justifikueshëm për zgjidhjen e menjëhershme të kontratës. Për zgjidhjen e menjëhershme të kontratës së punës, sipas nenit 153 të Kodit të Punës, duhet të jetë rasti ku punëmarrësi kryen një veprim konkret që përbën shkelje të detyrimeve kontraktore dhe ky veprim është kryer me faj, i ka shkaktuar dëme të matshme punëdhënësit, të cilit nën rrethanat e mësipërme nuk mund t`i kërkohet të vijojë më tej këtë kontratë pune. Për sa i përket shpërblimit për vjetërsi, KCGJL vlerësoi se, është një shpërblim dhe jo dëmshpërblim, dhe si i tillë, kur nuk përjashtohet lidhur me shkaqet e justifikuara të ndërprerjes së marrëdhënies së punës, përfitimi i tij është një vlerësim për kontributin që punëmarrësi ka dhënë pranë punëdhënësit të tij në gjithë këto vite pune. Ligji ia mohon këtë të drejtë vetëm punëmarrësit, të cilit marrëdhënia e punës i është zgjidhur në mënyrë të menjëhershme e të justifikuar, çka do të thotë se ai ka kryer me faj të rëndë shkelje të detyrimeve kontraktuale të marrëdhënieve të punës, shkelje që kanë dëmtuar punëdhënësin, dhe në këto kushte nuk mund të shpërblehet. Së fundmi, sa i takon masës së shpërblimit, KCGJL theksoi se, duhet të jetë sa paga e 15 ditëve punë për çdo vit pune të plotë që ka kryer pala paditëse, duke u marrë për bazë llogaritjeje paga e marrë në përfundim të marrëdhënieve të punës. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/78_00_2022_750_9331.doc .
Në vendimin nr.00-2022-536(84), datë 07.03.2022, për çështjen civile me objekt ndryshimin e vendimit të zyrës rajonale të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, duke vendosur detyrimin e Agjencisë së Kthimit dhe Kompensimit të Pronave për të kthyer në natyrë tokën bujqësore të pandarë, sipas ligjit nr. 7501, datë 19.07.1991 “Për tokën”, KCGJL vlerësoi se, gjatë hetimit gjyqësor, ku janë objekt gjykimi pasuri të paluajtshme që janë trajtuar me ligjin “Për tokën” dhe ligjin “Për kthimin dhe kompensimin e pronës”, të ndryshuar, gjykata, qoftë edhe kryesisht, duhet të kërkojë zyrtarisht të dhëna për akte e dokumente që ndodhen pranë organeve të administratës shtetërore dhe mbi bazën e tyre, të çmojë formimin e drejtë të ndërgjyqësisë. Kompetente për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve nga ana lëndore/funksionale janë gjykatat e shkallës së parë, ku ndodhet sendi i paluajtshëm, që duhet t’u bëjnë të qartë palëve se është detyrë e secilës prej tyre, që të paraqesin dokumentacionin e nevojshëm dhe provojnë faktet mbi të cilat bazojnë pretendimet për të drejtat që kërkojnë. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/84_00_2022_536_8874.doc .
Në vendimin nr.00-2022-636(101), datë 29.03.2022, për çështjen civile me objekt zgjidhjen e mosmarrëveshjes së kompetencës lëndore midis dy gjykatave të rretheve gjyqësore, KCGJL theksoi se, kompetenca tokësore është relativizuar si prezumim procedural, pasi u parashikua se, edhe shkelja e saj nga gjykatat mund të ishte e metë e konvalidueshme ligjore. Neni 64 (mbi detyrimin për pranimin e çështjes për shqyrtim) i Kodit të Procedurës Civile nuk duhet të lexohet dhe as të kuptohet sikur ndalon konfliktin vetëm për llojin e kompetencës, përkundrazi ndalon kontestimin dhe konfliktin e çdo lloj kompetence gjyqësore që njeh ligji, qoftë ekskluzive, kontraktore, tokësore, për shkak koneksiteti, lëndore, funksionale, alternative, etj. Gjithashtu, KCGJL theksoi se, gjykata pritëse ka të drejtën dhe detyrimin, qoftë edhe kryesisht ta shqyrtojë, çështjen e kompetencës së paderogueshme. Por ndryshe nga gjykata dërguese, që në çdo rast për vlerësimin e kompetencës merr vendim të ndërmjetëm, për dërgimin e çështjes në një gjykatë tjetër, gjykata pritëse të vetmin mjet ligjor që ka për të kontestuar kompetencën, është parashtrimi i saj që thërret për vlerësim përfundimtar Gjykatën e Lartë. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/101_00_2022_636_9057.doc .
Në vendimin nr.00-2022-443(88), datë 17.03.2022, për çështjen civile me objekt kundërshtimin e veprimeve përmbarimore, nëpërmjet anulimit të aktit të njoftimit për fillimin e procedurave për vlerësimin e sendit, KCGJL ka arsyetuar se, është e drejta materiale ajo që përcakton legjitimimin real të palëve ndërgjyqëse në gjykim dhe në këtë kuptim vetë thelbi i gjykimit është përcaktimi se cilës palë i takon realisht e drejta subjektive. Në rastin kur e drejta subjektive për të vënë në lëvizje gjykatën, për kundërshtimin e sekuestros dhe përjashtimin e sendit nga shitja i përket personave të tretë, të cilët pretendojnë se janë pronarë, atëherë palës paditëse i mungon legjitimiteti substancial, pasi nuk mund të ngrejë pretendime për sende që nuk i ka në pronësi. Së fundmi, KCGJL thekson se rrëzimi i padisë ka vend kur ngritja e padisë e ka një shkak, bazuar në të drejtën objektive, për t’iu parashtruar gjykatës për zgjidhje, pra është një padi që mund të ngrihet dhe i përket juridiksionit gjyqësor, por ajo që kërkohet me padi në përfundim të gjykimit nuk arrin të provohet. Po kështu, edhe nëse ajo që është e kërkueshme ligjërisht në rrugë gjyqësore, mbi provat e paraqitura, vërtetohet se nuk gjen mbështetje në ligj. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/88_00_2022_443_8766.doc .
Në vendimin nr.00-2022-597(96), datë 28.03.2022, për çështjen me objekt shpërblimin e dëmit të shkaktuar nga mosekzekutimi i vendimit të gjykatës së shkallës së parë, KCGJL vlerësoi se, kompetenca lëndore apo funksionale e gjykatës është drejta e saj për shqyrtimin e një kategorie të caktuar mosmarrëveshjesh sipas lëndës dhe natyrës së tyre dhe shërben si kusht për vlefshmërinë e procesit gjyqësor dhe të akteve të realizuara gjatë tij në kuptimin që, një gjykatë jokompetente nuk mund të kryejë asnjë veprimtari procedurale. Si rrjedhojë, mosrespektimi i këtij elementi nga gjykatat, konsiderohet si një shkelje e rëndë që passjell pavlefshmërinë e gjykimit dhe prishjen e vendimit të gjykatës më të ulët nga gjykata më e lartë. Për identifikimin e kompetencës lëndore/funksionale, gjykatat i referohen objektit dhe shkakut ligjor të padisë, që përcaktojnë edhe natyrën e mosmarrëveshjes apo lëndën e gjykimit. Si përfundim, KCGJL thekson se, pasi ka hyrë në fuqi ligji nr. 49/2012 “Për gjykatat administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, i ndryshuar, mosmarrëveshjet që lindin midis një individi që kërkon të dëmshpërblehet dhe një organi të administratës publike, përbëjnë lëndë gjykimi nga këto gjykata. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/96_00_2022_597_8984.doc .
Prill 2022
Në vendimin nr.00-2022-677(117), datë 06.04.2022, për çështjen civile me objekt detyrimin për kthimin e shumës për konfiskimin e formularit të sigurimit të kontratës, KCGJL vlerësoi se, tashmë është praktikë e konsoliduar që gabimet në procedim shqyrtohen paraprakisht nga ana e Gjykatës së Lartë, para se të shqyrtojë themelin e çështjes. Në çështjen konkrete, padia është ngritur nga një organ i administratës publike, për një mosmarrëveshje që ka lindur gjatë zbatimit të një kontrate administrative për realizimin e një shërbimi publik, që ishte hartuar në formën e një kontrate sipërmarrjeje dhe shoqërohej nga kontrata e sigurimit. Kjo e fundit ka karakter aksesor në raport me kontratën administrative dhe nuk mund të trajtohet si e pavarur. Si rrjedhojë, do të ndjekë të njëjtin regjim juridik, pasi detyrimi për të paguar garancinë nuk buron nga kontrata e sigurimit, por nga kontrata e sipërmarrjes, ndërkohë që me kontratën e sigurimit, thjesht është transferuar përgjegjësia për këtë detyrim nga sipërmarrësi tek shoqëria e sigurimit. Duke vlerësuar se, kjo çështje duhet të shqyrtohet sipas gjykimit administrativ, KCGJL ka theksuar se mosrespektimi i kompetencës lëndore e bën vendimin gjyqësor absolutisht të pavlefshëm dhe pretendimi për respektimin e kësaj kompetence mund të ngrihet si nga personat e interesuar në gjykim, ashtu edhe kryesisht në çdo fazë të procesit. Shkelja nga ana e gjykatave të rregullave proceduriale për shqyrtimin e mosmarrëveshjeve jashtë kompetencës lëndore të tyre, konsiderohet cenim i parimit kushtetues të procesit të rregullt ligjor, ku përfshihen ato shkelje që kanë ndikim të drejtpërdrejtë në një proces ligjor, vërtetimi i të cilave do të cenonte të drejtat dhe liritë themelore të individit, sikurse është e drejta për t’u gjykuar nga një gjykatë e krijuar me ligj (referuar vendimit nr. 11/2009 të Gjykatës Kushtetuese). Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/117_00_2022_677_9142.doc .
Në vendimin nr.00-2022-675, datë 06.04.2022, për çështjen civile me objekt lirim dhe dorëzim sendi në pronësi, si dhe detyrimin e paditësit të kundërpaditur për të njohur pronësinë mbi sendin, në kushtet e parashkrimit fitues të qetë, KCGJL vlerësoi se, në zbatim të parimit të sigurisë juridike, afatet e ankimit kundër vendimit gjyqësor nuk mund të jenë të papërcaktuara dhe nuk mund të jenë të pafundme. Pretendimet e palëve ndërgjyqëse kundër vendimit gjyqësor, që ka zgjidhur mosmarrëveshjen midis tyre, bien në prekluzivitet nëse nuk ngrihen brenda afateve të ankimit. Për palën në mungesë afati fillonte nga e nesërmja e njoftimit të vendimit të arsyetuar, ndërsa për palën prezent, nga e nesërmja e shpalljes së vendimit dhe si pasojë, ka lindur në praktikë fenomeni procedural i paraqitjes së ankimit/rekursit “për zënie afati”, që ka qenë një mekanizëm ekstraligjor. Nëpërmjet këtij mjeti, pala paraqet ankimin, por nuk pasqyron shkaqet apo nuk ngre pretendimet kundër vendimit gjyqësor të kundërshtuar. Kjo thekson nevojën se, askush nuk duhet të rrijë përjetësisht i shqetësuar mbi gjendjen e të drejtave dhe të detyrimeve në qarkullimin civil, aq më tepër kur mbi ato të drejta dhe detyrime është disponuar gjyqësisht. Për të kompesuar pabarazinë në të drejtat e palëve për paraqitjen e ankimit, me ndryshimet e Kodit të Procedurës Civile me ligjin nr. 38/2017, u unifikua momenti i nisjes së afatit të ankimit (i cili, për të dyja palët fillon nga e nesërmja e njoftimit të vendimit të arsyetuar). Sipas interpretimit formal të nenit 450/b (mbi mospranimin e ankimit kur nuk ndreqen të metat në afatin e caktuar), KCGJL konkludon se, plotësimi i shkaqeve të ankimit nuk ka afat, që do të thotë se do të bëhet brenda afatit që gjykata e apelit apo Gjykata e Lartë do të lërë si detyrë. Qëllimi i afatit tërësor prekluziv të ankimit dhe vetë justifikimi kushtetues i ekzistencës së një parashikimi të tillë ligjor është pikërisht parimi i sigurisë juridike në qarkullimin civil. Gjithashtu, KCGJL vlerësoi se konstatimi me të meta i ankimit, sipas neneve 455 (për dokumentet që i bashkëngjiten ankimit) dhe 476 (për depozitimin e rekursit) të KPC, duhet të gjejë zbatim për të metat formale të ankimit, të cilat mund të lidhen me nënshkrimin e palëve, akteve të përfaqësimit, dokumentat të cilat i bashkëlidhen ankimit dhe të cilat janë të konvalidueshme, ab initio, brenda afateve të përcaktuara nga gjykata sipas këtyre dispozitave. Në të kundërt, kur apeli apo rekursi do të konstatohen me të meta të paplotësuara, për shkak të përmbajtjes së aktit procedural, që përbën thelbin e ankimit, jashtë afateve të prera të ankimit, atëherë do të duhet të konkludohet se apeli apo rekursi është një akt procedural i pavlefshëm dhe si i tillë dhe në këto kushte me nulitet të pakonvalidueshëm, për shkak të kalimit të afatit të paraqitjes së pretendimeve kundër vendimit gjyqësor. Për të lexuar të plotë vendimin, vizito linkun: /web/00_2022_675_9138.doc .
3. Pasqyrimi i aktiviteteve të Gjykatës së Lartë
Në datën 16 mars 2022 zëvendëskryetari i Gjykatës së Lartë, z. Sokol Sadushi priti kryetaren e Gjykatës së Lartë të Republikës së Maqedonisë së Veriut znj. Besa Ademi. Fokusi i këtij takimi ishte roli i gjykatave të larta në sistemin e drejtësisë, shkëmbimi i përvojave midis tyre, si dhe rritja e bashkëpunimit për përballimin e sfidave institucionale në kuadër të anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
Në datat 13 – 15 prill 2022 Gjykata e Lartë, me mbështetjen e Këshillit të Evropës, organizoi trajnimin tematik të Njësisë së Shërbimit Ligjor dhe Qendrës së Dokumentacionit mbi arsyetimin e vendimeve gjyqësore dhe kërkimin ligjor. Bashkëpunimi mes këtyre dy strukturave merr një rëndësi të veçantë për përmirësimin e vendimmarrjes së Gjykatës, zbatimin e unifikuar të ligjit prej saj, dokumentimin, publikimin, shkrimin, arsyetimin dhe gjuhën e vendimeve gjyqësore, njohjen dhe aftësimin me mjetet e kërkimit të jurisprudencës së gjykatave homologe, evropiane e më gjerë.
Në datat 5 – 7 maj 2022, zëvendëskryetari i Gjykatës së Lartë, z. Sokol Sadushi, mori pjesë në konferencën me temë “Të dhënat e hapura dhe inteligjenca artificiale”, në kuadër të anëtarësisë së Gjykatës së Lartë në Rrjetin e Kryetarëve të Gjykatave të Larta të Bashkimit Evropian, me status vëzhguesi nga viti 2016. Konferenca u zhvillua në Stockholm, Suedi.
Në datën 10 maj 2022 Gjykata e Lartë organizoi aktivitetin me temë “Kujtesë, Histori, Drejtësi” në kuadër të Ditës Kombëtare të Drejtësisë. Ky organizim u zhvilllua me mbështetjen e Këshillit të Evropës dhe në të morën pjesë personalitete të larta të fushës së drejtësisë, gjyqësorit, si dhe ish-anëtarë të Gjykatës së Lartë. Në këtë aktivitet Gjykata e Lartë prezantoi dy botime që i kushtohen kujtesës historike të sistemit të drejtësisë, si dhe vendimmarrjes së përzgjedhur të saj, përkatësisht përgjatë viteve 2016 – 2021.
Në datat 17 – 18 maj 2022 anëtarët e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë morën pjesë në konferencën e përbashkët me temë: “Ndërveprimi i juridiksionit gjyqësor dhe kushtetues për garantimin e shtetit të së drejtës [...]. Ky aktivitet u organizua me nismën e kryetares së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës znj. Gresa Caka-Nimani, dhe mbështetjen e Fondacionit Gjerman për Bashkëpunim Ligjor Ndërkombëtar (IRZ), në Prishtinë, Kosovë. Gjatë dy ditëve të konferencës, ku pjesëmarrës ishin Gjykatat Kushtetuese dhe Gjykatat e Larta të Kosovës dhe Shqipërisë, gjyqtarët diskutuan mbi ndërveprimin dhe ndarjen e kompetencave ndërmjet juridiksionit kushtetues dhe atij gjyqësor.
Në datat 23 - 24 maj 2022 u zhvillua mbledhja e Asamblesë së Përgjithshme të Shoqatës së Këshillave të Shtetit dhe Juridiksioneve të Larta Administrative të Bashkimit Evropian (ACA Europe), ku Gjykata e Lartë shqiptare u pranua anëtare me statusin e vëzhguesit. Fokusi i këtij organizimi ishin teknikat e gjykimit administrativ për mbrojtjen e individëve nga shkeljet e administratës publike. Presidenti i Këshillit të Shtetit të Republikës së Italisë, z. Franco Frattini priti në një takim të veçantë z. Sokol Sadushi, për të shkëmbyer mendime mbi ecurinë e Shqipërisë drejt integrimit Bashkimin Evropian, ku një nga kushtet është edhe garantimi i një sistemi gjyqësor efektiv dhe profesional.
4. Statistika
Vendime të dhëna nga Gjykata për periudhën janar – maj 2022
Kolegji Administrativ ka dhënë 722 vendime, nga të cilat 655 janë vendime themeli, 32 kompetence/juridiksioni, si dhe 35 pezullim ekzekutimi/revokim pezullimi/afati të arsyeshëm.
Kolegji Civil ka dhënë 544 vendime, nga të cilat 497 janë vendime themeli, 17 kompetence/juridiksioni, si dhe 30 pezullim ekzekutimi/revokim pezullim/afati të arsyeshëm.
Kolegji Penal ka dhënë 667 vendime, nga të cilat 635 janë vendime themeli, 24 kompetence/kërkesa të veçanta, si dhe 8 pezullim ekzekutimi.
Në total janë dhënë 1933 vendime gjyqësore.
Në total janë dhënë 7163 vendime gjyqësore.
Çështje të depozituara në Gjykatën e Lartë gjatë periudhës janar – maj 2022
Çështje administrative 158
Çështje civile 342
Çështje penale 383
Në total çështje të regjistruara 883
Në total numri i çështjeve të mbetura për t`u gjykuar në Gjykatë është 34 806.
5. Formati i rekursit në Gjykatën e Lartë
Përmes këtij buletini rikujtojmë përdoruesit e Gjykatës së Lartë, të përdorin modelin/formatin e miratuar të rekursit, që gjendet në linkun: /web/format_rekursi_5207.doc .
6.Vizitat në Gjykatën e Lartë (Gjykata e hapur/Open court)
Gjykata e Lartë mundëson pjesëmarrjen e çdo të interesuari (qytetar, studiues, praktikant i së drejtës, student apo nxënës shkolle) në seanca gjyqësore apo që dëshiron të vizitojë institucionin, duke afruar veprimtarinë e saj të përditshme me publikun. Ky akses mundësohet përmes aplikimit të thjeshtë elektronik, duke plotësuar modulet (Emër, mbiemër, email dhe përmbajtjen e mesazhit/arsyet e vizitës). Si rezultat i “Gjykatës së hapur” janë realizuar dy vizita, më datë 24 prill 2022 nga studentët e universitetit jopublik “Kolegji Universitar “Qiriazi” dhe më datë 10 maj 2022 nga studentët e Fakultetit të Drejtësisë, të Universitetit të Tiranës. Aplikoni duke vizituar linkun /web/Akreditim_9953_1.php
7. Mbi buletinin informativ
Gjykata e Lartë ka vërejtur se, iniciativa e buletinit informativ përmes njoftimit elektronik (newsletter) është pritur mjaft mirë nga përdoruesit e gjykatës. Tregues për interesin e lartë që ka ngjallur një formë e tillë informimi, është vetë numri i të pajtuarëve. Numërohen rreth 1000 të tillë. Vlen të theksohet se, ky shërbim merret në një kohë të shpejtë. Gjykata e Lartë shpreh angazhimin maksimal për ofrimin korrekt në vazhdimësi të këtij shërbimi për të gjithë studiuesit dhe praktikantët e së drejtës.
Kontakto
Tel.: +355 4 2257304;
Fax: +355 (4) 228837;
Email: supremecourt@gjykataelarte.gov.al ;
Adresa postare: Rruga: "Ibrahim Rugova", nr. 20, 1001, Tiranë, Shqipëri
